Protez Diş Çeşitleri Nelerdir? Sabit ve Hareketli Protez Diş Çeşitleri

Dişler sağlıklı bir sindirim sistemi ve estetik görünüm için vücudumuzdaki en önemli yapılardan biri. Dolayısıyla dişlerimizde oluşan çürük, kırık veya ağrı gibi herhangi bir hasar veya kayıp, günlük hayatta bizi zorlayabilir. Ancak ilerleyen teknoloji sayesinde gelişen diş protezleri, her ihtiyaca uygun bir çözüm önerisi sunabiliyor!

Dişlerde veya diş etlerinde oluşabilecek pek çok problem diş protezleri ile çözülebilir. Göz alıcı bir gülümseme ve daha sağlıklı bir görünüm için protez diş kullanımı en iyi yöntemlerden! Bu yazıda protez diş çeşitleri hakkında merak ettiğiniz pek çok sorunun cevabını bulabilirsiniz.

Diş Protezi Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

Bireyin kişisel ihtiyaçları doğrultusunda tamamen ona özel üretilen, ağza tam uyum sağlayan ve kaybedilen dişin ya da dokunun işlevini görebilecek dişler, diş protezi olarak tanımlanır. Diş, diş eti ve çevre dokuların hasar görmesi gibi durumlarda hekimin uygun gördüğü diş protezi çeşitlerinden biri uygulanır.

Bu uygulama sırasında hastanın ağzındaki diğer dişlerin sağlıklı bir şekilde kalmasına özen gösterilir ve estetik görünüm açısından protez dişin rengi diğer dişlere uygun olarak yapılır. Diş protez çeşitleri ve fiyatları, hem kişinin ihtiyacı olan protez çeşidine göre hem o protezin yapıldığı malzeme türüne göre değişkenlik gösterir. 

Peki, protez diş çeşitleri nelerdir? Protez diş çeşitleri işlevleri bakımından ikiye ayrılır: 

• Sabit diş protezi,
• Hareketli diş protezi.

Bu durum tamamen ağız içindeki kullanımına göre değişkenlik gösterir ve sabit ve hareketli protezler içinde de farklı çeşitler bulunur.

Sabit Protez Diş Çeşitleri

Bu tip protezler hastanın isteğiyle çıkarılamaz ve kalıcı olmaları nedeniyle sıklıkla tercih edilir. Genellikle diş kaybı az olan kişilere uygulanır. Kişinin kendi dişi kullanılarak üretilir. Mevcut diş belirli işlemlerle küçültülür ve var olan dişin üzerine kaplama olarak yapılır. Bunun üzerine protez diş monte edilir.  Sabit protez diş çeşitleri şunlardır:

• Diş implantları,
• Diş köprüsü,
• Diş kronları ve kaplamaları.

Diş İmplantları

Diş implantları, çene kemiğine implante edilerek yapılan sabit diş protezi çeşitleri arasında yer alır. Vida benzeri bir yapı ile çene kemiğine implante edilen diş, kişiye uygun hassas ölçü ile yapılır. Diş implantlarının yaygın şekilde kullanıldığı durumlar şunlardır:

• Tek diş eksikliği,
• Birden fazla diş eksikliği,
• Total diş eksikliği.

Hekim gerekli görürse implantların üzerine kaplama veya köprü gibi uygulamalar da yapabilir. Ancak bu uygulamalar için 2 ila 6 ay arası bir bekleme süresi söz konusudur. Bu, kök formundaki vidaların kemikle bütünleşmesi için gerekli olan bekleme süresidir.

Diş implantları iki ayrı parçadan oluşur ve titanyum bazlı bir malzemeden yapılır. İmplantların vidaya benzeyen alt kısımları kök görevi görürken implantın üst kısımları da protezin görünen yüzünü oluşturur. Tedavinin başında öncelikle bu kök kısım çene kemiğine yerleştirilir ve hastanın çene kemiğine uyumlanması için belirli bir süre gerektirir.

Hastadan hastaya değişmekle birlikte bu süreç 3 ila 5 ay arasında değişebilir. Eğer implant yerine oturmuşsa üst plaka kısmı kök kısmının üzerine yerleştirilir ve süreç tamamlanabilir. 

Diş Köprüsü

Bu protez türü takma diş ve dişlerle birleştirilen iki diş kronundan yapılır. Diş köprüleri çürüyen, kaybedilen veya yaralanan komşu dişlerin yerine konması için ideal bir tercih olur. Seramik, metal veya porselen gibi çeşitli malzemelerden yapılır. Diş köprüsü tedavisinde şu adımlar takip edilir:

• Diş köprüsünün yapılabilmesi için öncelikle işlemin yapılacağı yerde bulunan dişlere şekil verilerek orada bir boşluk yaratılır.
• Bu işlemin ardından orada oluşan kalıba uygun geçici bir köprü yapılır ve diğer dişlerin bu boşluğa uyumlanması sağlanır.
• Birkaç hafta sonra ise geçici köprü kaldırılarak yerine yenisi eklenir.
• Köprünün doğal görünmesi ve yüksekliğinin diğer dişlere göre uygun olması için çeşitli ayarlamalar yapılır.

Doğal dişler, diş protezini taşıyacak yapısal sağlamlığa sahip değilse implant destekli köprülerden yararlanılır. Bu durumda implantlarla birlikte kullanılması gerekir. Diş köprülerinin dayanıklılığı yaklaşık 5-15 yıl arası sürer. 

Diş Kronları veya Kaplamaları

Dişin çürümesi, renk değişimi, kaza sonucu kaybı veya dişin kök kanalında yaşanan sorunlarda diş kronları tercih edilebilir. Önemli hasarlar alan dişlerin üzerine konulan plaklardan oluşur. Dişlerin küçültülüp kaplanması işlemidir. Porselen, seramik veya kompozit malzemelerle yapılır.

Sabit protez diş çeşitleri arasında yer alan diş kaplamaları ise estetik düzeltmeler için dişlere yapılan ince kaplamalardır. Dişin ön tarafında, yani görünür olan kısmında kullanıldığı için estetik görünüm açısından hastaya en uygun olan diş kaplama çeşidi kullanılır. Kaplamalar sayesinde dişler bütünlüklü ve doğal bir görünüme sahip olur. Diş kaplamalarına ihtiyaç duyulan durumlar şöyle sıralanabilir:

• Sigara, çay, kahve gibi nedenlerde oluşan ve diş beyazlatma ya da diş temizliği ile düzeltilemeyen renk bozuklukları,
• Dişlerde eğrilik, bozulma, deforme olma veya küçük hiza bozuklukları,
• Dişlerdeki düzensiz boşluklar,
• Dişlerin kenarlarındaki dalgalar,
• Düzensiz diş yüzeyleri veya aşınmaya bağlı bozulmalar,
• Kanal tedavisi sonucu oluşabilen diş rengi değişiklikleri.

Peki, diş kaplama çeşitleri nelerdir? Kaplamalar genel olarak porselen, seramik veya kompozit reçine malzemeden yapılır. Günümüzde kullanılan diş kaplama çeşitleri ise şöyle sıralanabilir: 

• Konvansiyonel Kaplama: Prep kaplama adı da adı verilen bu kaplama türlerinde porselen, seramik veya kompozit malzemeler kullanılabilir. Lekelere ve renk bozulmasına karşı daha dirençli ve kalıcı kaplamalar oldukları için tercih edilir. 
• Hazırlıksız Kaplamalar: Farklı seramik malzemelerden oluşan ve luminers adı verilen bu kaplama türü, ultra ince ve yarı saydam özelliği ile diş minesini taklit edebilen bir özelliğe sahip. Dişin herhangi bir ön işleme tabi tutulmasını gerektirmediği için hazırlıksız kaplama olarak adlandırılırlar. Diş beyazlatma ve diş rengini koruma amaçlanır.
• Kompozit Kaplamalar: Bu kaplamalar diş renginde kompozit yani plastik malzemeden yapılır. Diş dolgularında kullanılan malzeme ile aynı malzeme kullanılır. Doğrudan diş üzerinde katman katman yapıştırılarak gerçekleştirilir. Geleneksel kaplamalardan en önemli farkı kırıldığında daha kolay tamir edilebiliyor olmasından gelir. Daha kolay işlenebildiği için porselen kaplamalara göre daha kısa sürede yapılır ve daha az maliyetli olur. 

Hareketli Protez Diş Çeşitleri

Bu tip protez çeşitleri diş eksikliğinin çok sayıda olduğu durumlarda tercih edilir. Hasta tarafından çıkarılıp takılabilecek formda tam damak veya yarım damak şeklinde farklı çeşitleri bulunur. Hareketli diş protez çeşitleri şunlardır:

• Total protezler,
• İmmediat protezler,
• Parsiyel protezler.

Total Protezler 

Total protezler, kişinin tüm dişlerini kaybetmiş olması durumunda kullanılır. Alt ve üst çeneye ayrı ayrı uygulanır. Tam damak protez diş çeşitleri arasında yer alan total protez, halk arasında takma diş olarak da bilinir. Çoğunlukla akrilikten üretilir ve kişinin konuşma, yeme içme fonksiyonu gibi önemli işlevlerini devam ettirebilmesini sağlar.

Tükürük bezleri ve salgılarla uyarılabildiği için uyumlanma süresi 4-6 haftayı bulabilir. Total protezler kemik erimesi gibi durumlar için de kullanılır ve alt ve üst çeneye doku desteği ile yerleştirilir. Hareketli oldukları için her gün çıkarılıp takılmaları ve temizlenmeleri, çıkarıldıklarında mutlaka hijyenik bir ortamda tutulmaları gerekir. Ağızdayken uyunmaması önerilir. 

Kancalı(Parsiyel) Protezler 

Halk arasında kancalı protez olarak bilinen parsiyel protezler, ağız içinde diğer dişleri destekleyebilecek kadar dişin olduğu durumlarda eksik olanları tamamlamak için kullanılır. Yarım damak kancalı protez diş çeşitleri arasında yer alan bu protezler, hastanın kendisi tarafından takılıp çıkarılabilir. Tek döküm veya akrilikten üretilen parsiyel protez, eksik dişlerin işlevlerini yerine getirmenin yanı sıra estetik bir görünümü de sağlar.

Peki, kancalı protezler kimler için uygun olur?

• Kişi dişlerinin birçoğunu veya bir bölümünü kaybetmiş, ancak yine de gelecek ek dişlere destek olabilecek kadar dişe sahipse, 
• Dişlerin üzerine doğru dizildiği alveol kretinin sonlarında diş yoksa, 
• Çene kemiği sabit protezin yapılmasına uygun değilse, 
• İmplant tedavisi yapılamıyorsa veya hasta için uygun değilse kancalı protez tercih edilebilir. 

Kancalı protezin yapım aşaması ve uygulama süresi hastaya ve hekime göre değişebilir. Bu nedenle tedavi süresi değişiklik gösterir. Hasta protezi taktıktan sonra ona uyum sağlama süreci olur. Başlangıçta kancalar sert olacağı için hafif baskılarla çıkarılması gerekebilir ancak zamanla kancalar yumuşayacağı için daha kolay çıkarılıp takılabilir. Arka dişlerde ise estetik görünüm açısından sorun yaratmayabilir ancak ön dişlerde tam bir estetik görünümden söz edilemez. 

Kancalı veya total protezler hareketli oldukları için, hasta alışıncaya kadar kullanım sırasında bazı zorluklara neden olabilir. Ancak zamanla hastanın çene kemiği de o yapıya uyum sağlamaya başlar ve adapte olur. 

İmmediat(Geçici) Protezler

Geçici protez olarak bilinen immediat protezler, doğal dişlerin kaybı sonrası oluşan estetik görünümü tamamlamak için kullanılır. Yaralanma, diş çürümesi ve benzeri nedenlerle ön dişlerden birinin veya birden fazlasının kaybedildiği durumlarda ağızdaki yeni boşluklar, bireyin sosyal hayatını olumsuz etkileyebilir. 

Bu boşlukları hemen doldurmak amacıyla geçici protezlerin kullanılması mümkündür. İmmediat protezin uygulanması için doğal dişler çekildikten sonra oluşan şişliklerin düzelmesi beklenir. 

Sabit ve Hareketli Diş Protez Farkları Nelerdir?

• Sabit protezlerin tedavi süreci yaklaşık 10 gün sürer ve süreç tamamlanana kadar hastanın 4-5 kez hekimine görünmesi gerekir. Hareketli diş protezlerinde ise yalnızca hastaya uygun protezin tamamlanma süreci beklenir ve hastanın uyum süreci önemli olur.
• Sabit protezler diş kemiğine sabitlendiği için daha uzun süreli bir tedaviyi oluşturur ve iyi bir bakımla uzun yıllar kullanılabilir. Hareketli protezler takılıp çıkarılabildiği için süreç hastanın durumuna ve hekimin kararına bağlı olarak gelişir.
• Sabit diş protezleri yapıldıkları malzemeler nedeniyle daha dayanıklı ve güvenli olur, hareketli diş protezlerinin ise akrilik malzemeden yapılmış olması nedeniyle zamanla yenilenmesi gerekebilir. 
• Hareketli protezler her ne kadar kişiye özel yapılsa da doğal ve estetik durmayabilir. Sabit protez diş çeşitleri arasında olan diş implantları ise kişiye daha doğal ve estetik bir görünüm sağlar. 
• Diş implantları çene kemiğinin yerine geçerek o işlevi üstlenebilir ancak kimilerinin çene kemiği yapısı implant için uygun olmayabilir. Bu durumda protez diş damak çeşitlerine(tam veya yarım damak) göre hekim ile birlikte seçilebilir. 

Protez çeşitleri dişlerin ağız içindeki durumuna göre değiştiğinden her hastanın tedavi planlaması, protez çeşidi ve tedavi süreci farklılık gösterir. Eğer siz de diş tedavi olmayı planlıyor ancak hangi hekime güveneceğinizi, nasıl bir işlem yaptırabileceğinizi bilmiyor olabilirsiniz.

Protez diş tedavisi hakkında detaylı bilgi almak, tedavi sürecinde ihtiyacınız olacak konaklama, seyahat gibi detayları planlamak için bizimle 7/24 iletişime geçebilirsiniz. Randevunuzu kolayca oluşturabilir, konforlu bir tedavi süreci geçirebilirsiniz.