Diz Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıl Olur?
Bedenin ağırlığını taşıyan dizlerde; kilo fazlalığı, travma veya farklı bir nedene bağlı olarak doku hasarı oluşabiliyor. Diz protezi ameliyatlarıyla hastaların aşınmış ve yıpranmış durumdaki diz eklemi tedavi edilebiliyor. Diz protezi ameliyatı sonrasında ise zaman alan iyileşme sürecini hızlandırmak için bazı noktalara dikkat etmeniz gerekiyor. Peki, diz protezi ameliyatı sonrası karşılaşabileceğiniz sorunlar nelerdir? Ameliyattan sonra neler yapmanız gerekir?
Diz Protezi Ameliyatı Nedir?
Diz ekleminin hasarlı bölümlerinin veya tamamının değiştirildiği ameliyatlara diz protezi ameliyatı denir. Bu ameliyat türünde diz ekleminin çeşitli nedenlerle zarar görmüş ve işlevsel sorunlar yaratan bölümleri çıkartılır. Bunların yerine özel alaşım metaller ve sıkıştırılmış özel plastik implantlardan yapılan protezler yerleştirilir.
Hangi Durumlarda Diz Protezi Ameliyatı Önerilir?
Dizle ilgili birtakım rahatsızlıkların boyutu ve diz problemlerinden yakınanların genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak onlara öncelikle ilaç tedavisi uygulanabilir. Medikal tedaviler sonucunda diz şikâyeti ortadan kalkmayanlar için diz protezi ameliyatı düşünülebilir. Bunun yanı sıra ani yaralanmalar veya trafik kazaları sonucunda kemik kırığı olanlara da diz protezi önerilebiliyor.
Peki, diz protezi ameliyatı ne kadar sürer, nasıl olur? Ortalama birkaç saat civarında süren diz protezi ameliyatı sırasında uzman doktor öncelikle hasarlı kemiği ve kıkırdakları dizden ayırır. Ardından baldır ve uyluk kemiklerinin uç kısmına metal implantları koyar.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası İçin Yapılabilecek Hazırlıklar Nelerdir?
İyileşme sürecinde hastalar, konforlu bir dinlenme alanına ihtiyaç duyar. Bu nedenle operasyona girmeden önce yaşam alanınızda bazı değişikler yapmanız önerilebilir:
- Ameliyattan sonra bacağınızı dik şekilde tutmanız tavsiye edilir. Bacağınızı uzun süre rahat bir pozisyonda tutmanız için tabure satın alabilirsiniz.
- Ev kazaları en çok banyo veya duş gibi ıslak alanlarda gerçekleşiyor. Duşta veya banyoda dengenizi kaybetmemek adına gerekli yerlere güvenlik demirleri monte ettirebilirsiniz.
- Bazı halı veya kilimler dokusu nedeniyle kayıp düşmelere yol açabiliyor. Özellikle ameliyattan sonraki süreçte evinizdeki tüm halıları kaldırabilirsiniz.
Diz Protezi Ameliyatından Sonra Ne Zaman Hastaneden Taburcu Olunur?
İyileşme hızınıza bağlı olarak ameliyatı gerçekleştiren ve tüm sürecinizi takip eden doktorun kararı doğrultusunda hastaneden taburcu edilirsiniz. Taburcu olmadan önce doktorunuz, şunları yapabildiğinizden emin olmalıdır:
- Kendi başınıza yataktan çıkabilmeli ve yatağa geri dönebilmelisiniz,
- Koltuk değneği veya yürüteç gibi yardımcı cihazlarla yürüyebilmelisiniz,
- Tavsiye edilen egzersizleri rahat bir biçimde uygulayabilmelisiniz,
- Ameliyatlı dizin yaralanmasını önleyici ekipmanları kullanabilecek durumda olmalı, nasıl kullanılması gerektiğini öğrenmiş olmalısınız,
- Yeme, içme ve tuvalet ihtiyacınızı rahatlıkla karşılayabilmelisiniz.
Tüm bunlar dikkate alınarak diz protezi ameliyatı olanlar genellikle 1 ila 5 gün içerisinde taburcu olabilirler.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Hastaların en çok merak ettiği sorulardan biri "Diz protezi ameliyatı sonrası diz ne zaman iyileşir?" sorusudur. Diz protezi ameliyatı, belirli bir iyileşme süreci gerektiren cerrahi operasyonlar arasında yer alır. Hastalar, ameliyattan 6 hafta sonra büyük oranda iyileşmiş duruma gelebilirler. Ancak tam iyileşme için 6 ay kadar bir zamanın geçmesi beklenir.
Diz protezi ameliyatı olanlar doktorların tavsiyelerine uyarak bu süreyi konforlu biçimde geçirebilirler. Diz protezi ameliyatı sonrası tam iyileşme süreci şöyle detaylandırabilir:
İlk 24 Saat
Doktorlar, ameliyattan sonra hissedilen ağrıları hafifletmek için genellikle ağrı kesicilerin kullanılmasını ister. Ameliyat bittikten ve narkozun etkisi geçtikten sonraki ilk 24 saatlik süre zarfında ağrı hafifletilirse hastanın ayağa kalkması ve yürütece tutunarak küçük adımlar atması beklenebilir. Operasyondan sonra hareketsiz kalmamak aynı zamanda enfeksiyon ve pıhtılaşma riskini de azaltabilir.
Ameliyattan Sonraki İlk Birkaç Gün
"Diz protezi ameliyatı sonrası ne zaman ayağa kalkılır?" sorusu, operasyon sonrasında doktorlara yöneltilen temel sorulardan biri. Ameliyattan sonraki ilk birkaç gün içinde temel günlük aktivite ve yürüyüşleri içeren hareketlere başlamanız önerilir.
Eğer ayakta diz protezi ameliyatı olduysanız her şey yolunda gittiği takdirde aynı gün taburcu edilebilirsiniz. Bu durumda operasyon sonrasında evde yapacağınız egzersizler sağlık ekibi tarafından size öğretilir. Operasyondan sonra birkaç gün hastanede kalmanız gerekiyorsa bu süreçte hastanede başlayıp evde devam edecek çeşitli egzersizler size aktarılacaktır.
Ameliyat Bitiminden Birkaç Hafta Sonra
Ameliyatın üzerinden zaman geçtikçe hareket kabiliyetinizin yeniden arttığını ve hissettiğiniz ağrıların hafiflediğini gözlemleyeceksiniz. Bu sırada tavsiye edilen egzersizleri aksatmadan uygulamaya devam etmeniz gerekir. Genellikle ameliyatın üzerinden 2-3 hafta geçtikten sonra rahatça yürüyebilir, ihtiyaç duyarsanız baston kullanabilirsiniz.
Ameliyatın Üzerinden 2 Ay Geçtikten Sonra
Ameliyattan sonraki süreçte önerilen tüm egzersizleri eksiksiz ve düzenli uygulamanız, doktorunuzun genel sağlık durumunuzu gözeterek bulunduğu tavsiyelere uymanız son derece önemli. Bu sayede zaman içinde ağrı veya acı hissinin kaybolduğunu fark edebilirsiniz. İyileşme süreciniz yolunda giderse bu aşamalarda doktorunuza danışarak yüzme veya bisiklet sürme gibi aktivitelere başlamayı da düşünebilirsiniz.
Daha önce belirttiğimiz gibi, diz protezi ameliyatında genellikle 6 ayın sonunda tamamen iyileşme görülüyor. Ancak söz konusu süre hastanın genel sağlık durumu ve uygulanan tıbbi işlemin türüne göre daha az da olabilir.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Fizik Tedavi
Diz rahatsızlığı yaşayan pek çok kimse diz protezi ameliyatı sonrası dizden ses gelmesi gibi bazı semptomların devam ettiğinden yakınır. Bu nedenle ameliyat olanlara iyileşme sürecinde genellikle fizik tedavi de önerilir.
Fizik tedavi gerektiren durumlardan bazıları şunlar:
- Dizde geçmeyen sertlik ve ağrı,
- Diz bükmede zorlanma,
- Ayağa kalkarken ve yürürken dengeyi kaybetme.
İyileşme sürecine eşlik etmesi için fizik tedavi önerilmesinin nedenlerinden bazıları şunlardır:
- Bacaktaki kan akışını artırarak iyileşme sürecinin hızlandırılması,
- Stres seviyesini düşürmeye yardımcı olmak,
- Fizyoterapist kontrolünde yapılan birtakım egzersizlerle kas kuvvetini artırıp sağlıklı eklemleri ve protez dizi korumak,
- Diz ekleminde hareket açıklığı sağlayacak uygulamalar sayesinde dizin bükülme kabiliyetini geliştirmek.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Karşılaşabileceğiniz Komplikasyonlar
Her cerrahi işlemde olduğu gibi diz protezi ameliyatlarından sonra da belli başlı komplikasyonlarla karşılaşabilirsiniz. Komplikasyon yaşama riskiniz genel sağlık durumunuza ve yaşınıza göre değişebilir. Bu operasyondan sonra en sık yaşanan sorunları ise şöyle sıralayabiliriz:
Kan Pıhtıları
Diz protezi ameliyatından sonra doktorunuz kan pıhtılaşması riskini minimuma indirmek için pıhtılaşmayı önleyici ilaçlar ve kompresyon çorabı kullanmanızı önerebilir. Buna rağmen dizde bölgesel şişmeye ve ağrıya yol açan kan pıhtıları oluşabilir. Bu gibi durumlarda doktorun uygun gördüğü süre boyunca ilaç tedavisi devam eder. Ancak bacaktaki pıhtılar akciğere giderse pulmoner emboli denilen ve hayati risk oluşturan tablo meydana gelebilir. Daha ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmamak adına pıhtı oluşumunun takip edilmesi ve zaman kaybetmeden gerekli tedavilerin uygulanması gerekir.
Pıhtı oluştuğunu düşündüren belirtilerden bazıları şunlardır:
- Diz üstünde veya altında kızarıklık,
- Diz protezi ameliyatı sonrası bacakta şişlik,
- Ameliyatsız bacakta ağrı hissi.
Sinir Problemleri
Bazen ameliyat esnasında diz eklemi çevresindeki sinir veya bağlar zarar görebilir. Hasar gören sinir ameliyat sırasında tamir edilebilir.
Yara Yerinde Enfeksiyon
Ameliyattan sonra dizinizdeki yara yerinde birtakım enfeksiyonların görülme ihtimali vardır. Eğer tedavi edilmezse enfeksiyon diz eklemlerinin iç kısımlarına yayılabilir. Bu durumda yeni bir cerrahi operasyona gereksinim duyulabilir.
Vücutta enfeksiyon geliştiğine işaret eden semptomlardan bazıları şunlardır:
- Diz protezi ameliyatı sonrası kızarıklık ve morlukların artması,
- Yara drenajı,
- Vücutta titreme,
- Yüksek ateş,
- Hem hareket ederken hem dinlenme hâlindeyken artan ağrı.
Protez İmplantıyla İlgili Sorunlar
Protez implantıyla ilgili sorunlar genellikle uzun yıllar geçtikten sonra ortaya çıkar. Ancak nadiren de olsa ameliyat sonrası erken dönemde cihazın gevşemesi ve beklenenden önce aşınması nedeniyle protez implantından kaynaklanan birtakım sıkıntılar görülebilir.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Yapılması ve Yapılmaması Gerekenler
Ameliyatı izleyen sürecin rahat bir şekilde geçmesi ve dizinizin hareket kabiliyetinin artması için diz protezi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenleri göz ardı etmemelisiniz.
Diz protezi ameliyatı sonrası yapılması gerekenleri şöyle özetleyebiliriz:
Sabırlı Olun
Her bireyin iyileşme süreci birbirinden farklı olabilir, bu nedenle iyileşme sürecinde sabırlı olun. Örneğin bazı kişilerde ağrı kısa sürede geçebilirken bir başkasında dizdeki ağrı uzun süre devam edebilir. Bu noktada aynı ameliyatı olanlarla kendi iyileşme döneminizi kıyaslamak size yardımcı olmaz. Siz bu süreçte sadece kendi doktorunuzun önerilerini dikkate almaya özen gösterebilirsiniz.
Verilen İlaçları Düzenli Kullanın
Doktorunuzun yazdığı ilaçları önerdiği süre boyunca aksatmadan düzenli şekilde kullanın. Beklenmedik bir yan etkiyle karşılaştığınız takdirde zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Bol Bol İstirahat Edin
İstirahat, diz ameliyatından sonraki iyileşme sürecinin en önemli parçası. Hareket etme ve dinlenme süreleri arasında doğru dengeyi kurmaya özen gösterin. Çabuk iyileşme arzusuyla hareket süresini veya egzersiz yoğunluğunu artırmanız vücudunuzun yorgun düşmesine yol açabilir.
Vücut Sağlığınızı Korumaya Özen Gösterin
İyileşme sürecinde düzenli beslenmeniz, uygun görülürse vitamin takviyeleri almanız bütünsel sağlığınızı korumaya yardımcı olur. Bunun yanı sıra iyileşmeyi hızlandırmak için sigara ve alkolden uzak durmanız gerekir.
Egzersiz Yapın
"Diz protezi ameliyatı sonrası ağrılar ne kadar sürer?" diye merak ediyorsanız ameliyattan sonra ara ara ağrı hissetmeniz normal. Ancak ağrınızın diz protezi ameliyatı sonrası egzersiz yapmanıza engel olmasına müsaade etmeyin.
Hasarlı eklem yerindeki hareket kabiliyetini artırmak için size önerilen hareketleri düzenli uygulamanız gerekiyor. İyileşme devam ettikçe doktorunuza danışarak yaptığınız egzersizleri çeşitlendirebilir, dizinizin durumuna göre antrenman yoğunluğunu ayarlayabilirsiniz.
Yara Bakımını Aksatmayın
Daha önce belirttiğimiz gibi bazen diz protezi ameliyatı sonrası enfeksiyon görülebiliyor. İyileşme sürecini de uzatabilen enfeksiyon durumunda uygun görülen antibiyotik tedavisine başlamak gerekiyor. Enfeksiyonu önlemek için antibiyotik kullanımının yanı sıra özenli biçimde yara bakımını da yapmak şart.
Ayakkabı Seçimine Dikkat Edin
Özellikle diz protezi ameliyatı sonrası yürümeye başlamadan önce hem diziniz hem omurga sağlığınız için ortopedik ve ayak yapınıza uygun bir ayakkabı edinin. Basıncı absorbe eden tabanlara sahip ayakkabılar tercih ederek dizlerinize yük binmesine engel olabilirsiniz. Bu süreçte kaygan tabanlı ayakkabılardan da tamamen uzak durmaya dikkat etmelisiniz.
İhtiyaç Duyarsanız Buz Kalıpları Kullanın
"Diz protezi ameliyatı sonrası şişlik normal mi?" veya "Diz protezi ameliyatı sonrası şiddetli ağrı nasıl geçer?" sorularına yanıt arıyor olabilirsiniz. Doktorunuz önerdiyse ameliyattan sonraki ağrı ve şişlikleri azaltmak için buz kalıpları kullanabilirsiniz. Şişlik olan bölgeye soğuk kompres uygulamak şişliğin azalmasına yardımcı olabilir. Ancak buz kalıplarını doktorunuzun tavsiye ettiği kullanım aralıklarıyla uygulamaya özen gösterin.
Elinizin Altında Koltuk Değneği veya Baston Bulundurun
İyileşme aşamanızda evinizde baston veya koltuk değneği bulundurmanız yürümeye başladığınızda işinize yarayabilir. Değneklerden destek alarak ameliyatlı dizinize fazla yük bindirmeden dengeli şekilde adım atabilirsiniz.
Tüm bunlara dikkat ederek operasyon sonrası iyileşme sürecinizi destekleyebilirsiniz. Ancak diz protezi ameliyatından sonra yapacağınız bazı yanlış hareketler iyileşme sürecinizin gecikmesine yol açabilir.
Dizinizin sağlıklı bir şekilde iyileşmesi için yapmamanız gerekenlerden bazıları ise şöyle:
Dizinizin Altına Yastık Koymayın
Ameliyattan sonra istirahat hâlindeyken bacağınızın altına yastık koymanız tavsiye edilebilir. Ancak dizinizde bükülme olmaması için diz protezi ameliyatı sonrası yatış pozisyonunu ayarlarken yastığı doğrudan diz altına yerleştirmek yerine baldırınızın altına koyun. Bu şekilde çok daha rahat hissedeceksiniz.
Aynı Pozisyonda Sabit Şekilde Kalmayın
Uzun süre aynı pozisyonda hareketsiz oturmanız dizdeki sertliği ve ağrıyı artırabilir. Bu nedenle sürekli oturmak yerine belli aralıklarla hareket edin.
Düşme Riski Oluşturan Etkinliklerden Uzak Durun
İyileşme süreci en hassas olduğunuz dönem. Bu süreç boyunca yüksek etkili ağırlık antrenmanlarından ve düşme riski içeren futbol veya kayak gibi etkinliklerden uzak kalmaya çalışın. Dizinizi zorlayacağınız aktiviteler yerine sizin için önerilen egzersizleri uygulayın.
Bağdaş Kurarak Oturmayın
Ameliyattan sonraki süreçte diz ekleminize ekstra baskı uygulamamak için bacak bacak üzerine atarak veya bağdaş kurarak oturmayın. Bunun yerine baskı yapmadan dizleriniz düz ve ileri bakar şekilde oturabilirsiniz.
Dizinize Baskı Yapmayın
Günlük hayatta yaptığınız ağır poşet taşımak veya koli kaldırmak gibi bazı aktiviteler ameliyat sonrası iyileşme döneminde dizinizi zorlayabilir. Ağır kaldırma nedeniyle dizinize yük bindirmemek ve ameliyatlı bölgenin zarar görmemesi için bölgeye baskı yapabilecek zorlayıcı her türlü hareketten kaçının.
Diz Çökmeyin
Diz çökmek dizleri zorlayan hareketlerden biri. Bu nedenle diz protezi ameliyatı sonrası merdiven çıkma esnasında veya eğilip kalkarken dizinizi zorlamamaya dikkat edin.
Alçak Sandalyeleri Tercih Etmeyin
Diziniz tamamen iyileşene dek sırt destekli yüksek sandalyelerde oturmayı tercih edin. Eğer alçak sandalyede oturursanız sandalyeden kalkarken dizinize daha fazla baskı uygulamak zorunda kalabilirsiniz.
Şiddetli Ağrı Hissettiğinizde Doktorunuza Başvurun
Diz protezi ameliyatı sonrası geçmeyen ağrı veya herhangi bir fiziksel aktivite sırasında şiddetli acı hissettiğinizde mutlaka doktorunuza danışın. Hekiminiz gerek duyarsa ağrı kesici önerebilir veya dizinizi kontrol etmek isteyebilir.
Dizi Güçlendirmeye Yardımcı En Etkili Egzersizler
Ameliyattan sonra iyileşme döneminde dizi güçlendirmeye ve hareket kabiliyetini artırmaya yönelik bazı egzersizler yapmanız tavsiye edilebilir. Diziniz için ister evde ister spor salonunda rahatlıkla uygulayabileceğiniz egzersizleri şöyle sıralayabiliriz:
- Yüzme: Yüzme, dizi güçlendiren en etkili egzersizlerden biri. Doktorunuz dizinizin iyileşme durumunu gözlemleyip yüzmenize izin verdiği andan itibaren bu egzersize başlayabilirsiniz.
- Üst Vücut ve Karın Egzersizleri: Ameliyattan sonraki ilk dönemlerde dize fazlaca yük bindirebileceği için kalça ve bacak egzersizlerinden kaçınmanız önerilir. Bu sürede dizinizin iyileşme sürecini zora sokmayacak üst vücut ve karın egzersizlerine devam edebilirsiniz.
- Yürüyüş: Diz protezi ameliyatı olanlara dizlerini zorlayıp iyileşmelerini olumsuz etkilemeyecek mesafelerde yürüyüşler yapması tavsiye edilir. Diziniz iyileştikçe yürüme temponuzu ve günlük yürüyüş mesafenizi artırabilirsiniz.
- Sabit Bisiklet Sürme: Bisiklet sürmek diz kaslarını güçlendirmeye ve diz hareketliliğini artırmaya yardımcı oluyor. Diz protezi ameliyatı sonrasında düşme nedeniyle zedelenme riskini bertaraf etmek için sabit bisiklet sürmeniz önerilir.
- Oturarak Egzersiz Yapma: Bazı egzersizler oturduğunuz yerden kolaylıkla yapılabilir. Örneğin dizinizi zorlamadan oturarak yapabileceğiniz bacak kaldırma hareketleri dizdeki kan dolaşımını destekler.
- Hareket Açıklığı Sağlayan Egzersizler: Doktorunuz dizin esnekliğini artırmaya ve sertliği önlemeye yardımcı olması amacıyla diz bükme gibi bazı hareketler yapmanızı özellikle önerebilir.
Diz protezi ameliyatından sonraki süreç, operasyonu geçiren herkes için farklı şekilde ilerleyebilir. İyileşme süreciniz boyunca psikolojik ve fiziksel sağlığınızla ilgili gözlemlerinizi sevdiklerinizle ve süreci yöneten doktorunuzla paylaşabilirsiniz. İhtiyaç duyduğunuz takdirde çekinmeden profesyonel destek almayı düşünebilirsiniz.
Diz protezi ameliyatından sonraki süreç hakkında detaylı bilgi sahibi olmak, operasyondan önce ve sonra konaklayacağınız yerden seyahat alternatiflerine kadar tüm süreci planlamak için bizimle 7/24 iletişime geçebilir, hızlı ve kolay bir şekilde randevu oluşturabilirsiniz.